Μια ανθολόγηση από τα πεζά κείμενα του Τόλη Νικηφόρου (διηγήματα, μυθιστορήματα, παραμύθια) με εικόνες της Τζούλιας Φορτούνη



«Η ζωή μας αποτελείται όχι από μέρες,
μήνες και χρόνια,
αλλά από δευτερόλεπτα
που αιωρούνται και σκορπίζουν
στην άκρη του γκρεμού.
Δευτερόλεπτα αιφνιδιαστικά και γοητευτικά,
δευτερόλεπτα επικίνδυνα»

Δευτέρα 8 Ιουνίου 2015

γόνατα στο σανίδι



Το πρόβλημα της στέγης, για κείνους που δεν διαθέτουν οικονομική άνεση, χρειάζεται
επινοητικότητα και πρωτότυπες λύσεις. Στέγη αποτελούσε κάποτε ο έναστρος ή έστω
και ο συννεφιασμένος ουρανός. Οι νεότεροι θα αγνοούν σίγουρα ότι η μεγάλη και
λαμπρή παραλιακή λεωφόρος, οι πολυκατοικίες, τα πάρκα, οι παιδικές χαρές και τα
γήπεδα αθλοπαιδιών είναι κυριολεκτικά χτισμένα πάνω σε προφυλακτικά. Το μικρό,
οικονομικό και ακίνδυνο - αλλά οπωσδήποτε όχι απόλυτα ασφαλές - ελαστικό εξάρτημα
γνώρισε μεγάλες δόξες την πρώτη μεταπολεμική εικοσαετία (πολύ πριν η απειλή της
θανατικής καταδίκης το καθιερώσει στην τηλεοπτική οθόνη) σ' όλη την έκταση της
χορταριασμένης κι έρημης παραλίας με τις τεχνητές προσχώσεις και τα μπλόκια. Άλλες
δημοφιλείς περιοχές της εποχής υπήρξαν βέβαια το Σέιχ Σου, που ακόμα παρέχει
αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του, και τα εβραίικα μνήματα - τρανή απόδειξη ότι η ζωή
κατισχύει του θανάτου - καθώς και κάθε σκοτεινή πλατεία ή αλάνα.

Με ένα προφυλακτικό και μια εφημερίδα, κατά προτίμηση την εβδομαδιαία με τις πολλές
σελίδες, βολεύονταν τότε τα ζευγαράκια κάτω από την απειλή της ξαφνικής μπόρας, του
συνήθως άκακου ηδονοβλεψία ή του αυστηρού αδερφού. Μια εναλλακτική και ευρύτατα
διαδεδομένη λύση ήταν ασφαλώς ο μπατανάς - λέξη ή κίνηση χαρακτηριστική που
προέρχεται μάλλον από τις οικοδομικές εργασίες. Χωρίς πρόθεση λογοπαιγνίου, υπήρχε
μεγάλος οικοδομικός οργασμός την εποχή εκείνη. Υποπτεύομαι ότι πολλές ώριμες κυρίες
της πόλης κρύβουν σε παλιά μπαούλα φούστες με τα δυσδιάκριτα πια ίχνη των νεανικών
τους ημιτελών ερώτων της παραλίας.

Διπλή απόλαυση, χωρίς όμως καθαρό αέρα, προσέφεραν οι χειμερινοί κινηματογράφοι,
ιδιαίτερα Κυριακές και γιορτές που είχε συνωστισμό. Με τις καιρικές αντιξοότητες, οι
κολώνες, οι γωνίες, το πίσω μέρος γενικά της αίθουσας ήταν ένα πολύτιμο και
προπαντός ζεστό καταφύγιο για το λεγόμενο όρθιο.

Έσχατη διέξοδος, που κάπως διασκέδαζε τις υποψίες των περαστικών αλλά ποτέ δεν
ξεγελούσε τα παιδιά της γειτονιάς, ήταν μια συνάντηση σε πλατεία, μακριά από τους
γυμνούς και προδοτικούς γλόμπους των στύλων. Διέκρινες δύο αθόρυβες και
ακαθόριστες σκιές, που θα πρέπει μάλλον να κουβεντιάζανε, να μετατοπίζονται κατά
διαστήματα περίεργα, να ενώνονται καν να χωρίζουν. Ένα σταθμευμένο φορτηγό, ένα
κοινός τοίχος ή έστω ένα δέντρο διευκόλυναν αφάνταστα την κατάσταση.

Αργότερα μειώθηκε η ποικιλία των στάσεων και δεν ήταν πια απαραίτητες οι ακροβατικές
ικανότητες. Η οικονομική ανάπτυξη και η βαθμιαία χειραφέτηση της γυναίκας
δημιούργησαν απείρως μεγαλύτερες δυνατότητες, έκαναν ν'ανθίσει η εξυπηρετική
ειδικότητα του γυναικολόγου και έδωσαν διαφορετικές διαστάσεις στην έννοια της
στέγης. Στέγη σε μόνιμη βάση αποτελεί σήμερα η επιπλωμένη γκαρσονιέρα με τον έναν
ή τους πολλαπλούς ενοίκους. Στέγη αποτελούν οι πίσω θέσεις του αυτοκινήτου που είναι
παρκαρισμένο σε απόμερο σημείο της πόλης ή των περιχώρων. Στέγη παρέχουν και τα
διάφορα ξενοδοχεία με ειδική τιμή για ένα δίωρο ή και μικρότερο χρονικό διάστημα.
Στέγη παραχωρούν οι φίλοι που επιδεικνύουν πνεύμα κατανόησης.

Όλες αυτές οι λύσεις κρίθηκαν απρόσφορες ή τετριμμένες χωρίς να διερευνηθούν
ιδιαίτερα. Με μια ξαφνική λάμψη στα μάτια, πρότεινες εκείνη την αίθουσα των
φιλότεχνων στο κέντρο της πόλης. Η κουβέντα γινόταν στο γραφείο μου, που δεν
διέθετε κρεβάτι ή έστω καναπέ ή άνετη πολυθρόνα, με λίγες αλλά ενοχλητικές διακοπές
από το τηλέφωνο. Μου θύμιζε επαγγελματικές διαπραγματεύσεις με καλή θέληση κι από
τις δυο πλευρές και απόλυτη ισορροπία της αμφίπλευρης προσφοράς και ζήτησης.
Διατηρούσε όμως, παρ' όλα αυτά, μια φρεσκάδα συνωμοτικότητας και ερωτισμού. Η ιδέα
με ξάφνιασε αλλά τη βρήκα συναρπαστική και δεν άργησα να συμφωνήσω. Έπρεπε όμως
να επιλυθούν πρώτα μερικές πρακτικές λεπτομέρειες.

Στάθηκες για λίγο σκεφτική ενώ εγώ κοιτούσα με αμηχανία τα χαρτιά μου. Στο τραπέζι
δεν γίνεται, είπες γελώντας και μούδωσες την αίσθηση ότι μάλλον έκανες μια πλάγια
ερώτηση παρά μια διαπίστωση. Δεν περίμενες και πολύ παρόλο που υπήρχαν
πιθανότητες για καταφατική απάντηση. Κάτω, κατέληξες. Θα φέρω εγώ κουβέρτα. Να
μια ευκαιρία να θυμηθούμε τα εφηβικά μας χρόνια. Το φιλί μας, με το ένα μάτι στην
πόρτα του γραφείου, επισφράγισε τη συμφωνία.

Η απόλυτη άνεση της συμπεριφοράς σου σε αποδείκνυε πολύπειρη ή τουλάχιστον όχι
υποκριτική. Και τί θα έλεγε ο άντρας σου αν ποτέ το μάθαινε; ρώτησα ξαφνικά. Θα
χαιρότανε, τόνισες αδίστακτα, με τη δική μου ευτυχία. Αυτή η λέξη μου φάνηκε
τεράστια και εξωπραγματική σαν ένα ταψί κανταΐφι για κάποιον που πίνει μόνο καφέ το
πρωί. Το τζίνι μπορεί να χωρούσε στο μπουκάλι των αραβικών παραμυθιών αλλά οι
θεωρητικές συλλήψεις, συχνά προεκτάσεις μιας ανομολόγητης επιθυμίας, έχουν σκέλη
μακρύτερα από το πάπλωμα της πραγματικότητας. Να λοιπόν που σε μια τόσο απλή και
καθημερινή ενέργεια - ή όχι;- υπεισέρχονται άκρως υποκειμενικά και συναισθηματικά
στοιχεία μιας άλλης εποχής.

Βρεθήκαμε κατευθείαν επάνω. Εσύ είχε πάρει πρώτα την αλληλογραφία, άνοιξες και
άφησες το κλειδί στην κλειδαριά για ν' αποφύγουμε τουλάχιστον το χειρότερο είδος
αιφνιδιασμού. Εγώ χτύπησα μία και τρεις φορές το κουδούνι. Γαλουχημένοι από τα
παιδικά μας χρόνια με τα αστυνομικά μυθιστορήματα και τα περιπετειώδη
κινηματογραφικά έργα, δεν βρήκαμε καμιά δυσκολία στις λεπτομέρειες του σεναρίου. Ο
ντετέκτιβ Χ, ο άνθρωπος-αράχνη και οι άλλοι ήρωες της Μάσκας, που δανειζόμασταν με
δυο δραχμές από το περίπτερο της Ολύμπου απέναντι στα λουτρά, μπορούσαν να είναι
περήφανοι για τους μαθητές τους.

Καθήσαμε για λίγο στο μικρό γραφείο, πλάι πλάι. Κρατούσες μια πλαστική σακούλα με τη
χοντρή μάλλινη κουβέρτα. Τα γόνατα μας ακουμπούσαν κάτω από το λεπτό ύφασμα του
φορέματός σου και το τραχύ ύφασμα του πανταλονιού μου. Σκέφτηκα τις πολύωρες
συνεδριάσεις σ'αυτόν τον χώρο, τις συγκρούσεις τόσο σε κομματικό όσο και σε
προσωπικό επίπεδο. Οι κοινοί σκοποί σπάνια κάνουν αρμονικές τις ανθρώπινες σχέσεις
στην πατρίδα μας.

Διερωτήθηκα μήπως ήταν ευκαιρία να επιληφθούμε μερικών πρακτικών ζητημάτων του
σωματείου, να κάνουμε μια μικρή άτυπη συνεδρίαση, αλλά διατηρούσα σοβαρές
αμφιβολίες αν θα το δεχόσουν και το άφησα για άλλη φορά.

Ξέρεις, πρόφερα διστακτικά, πρέπει να σου πω, ότι μπορεί και να μην μπορέσω. Όλοι οι
άντρες περνάνε περιόδους ανικανότητας, βιάστηκα να προσθέσω για να προλάβω το
βλέμμα της απορίας σου. Το λένε και τα επιστημονικά συγγράμματα. Μην ξεγελιέσαι από
την εξωτερική μου εμφάνιση που υπόσχεται αστείρευτη ζωτικότητα. Κάποτε δεν μου
σηκώθηκε από υπερβολική συγκίνηση. Είναι δράμα μαύρο και σκοτεινό να λαχταράς μια
γυναίκα, να έχεις φτάσει στο απόγειο της ερωτικής φόρτισης και πάθει εμπλοκή ο
μηχανισμός. Ίσως τώρα να συμβεί το ίδιο από τον λεπτομερή και εμπεριστατωμένο
προγραμματισμό. Αυτό το τελευταίο δεν το είπα, μου πέρασε απλώς από το μυαλό.

Δεν πειράζει, απάντησες με μιαν εκπληκτική διαλλακτικότητα. Τί να κάνουμε; Υποθέτω
ότι κάθε άντρας δεν είναι απαραίτητα ο γνωστός βιαστής που σαν άλλος πρίαπος
λυμαίνεται τα σοκάκια της πόλης, κραδαίνοντας το ορθωμένο πέος του για να
κατασπαράξει το πρώτο ανυπεράσπιστο θηλυκό. Η σκέψη και μόνο ότι θα μπορούσα να
είμαι εγώ ο αποτρόπαιος βιαστής, μου προκάλεσε γέλια μέχρι δακρύων. Θα πρέπει να
εκφυλίστηκε το ανδρικό φύλο, αναλογίστηκα σκουπίζοντας τα μάτια μου με κάποιο
αδιόρατο ίχνος περιφρόνησης για τον εαυτό μου. Όταν συνήλθα, σε κοίταξα με αρκετή
ανακούφιση. Είχες δεχτεί το χειρότερο. Πολύ μυαλό και λίγη στύση, επιβεβαίωσα
αποφθεγματικά.

Ας δοκιμάσουμε λοιπόν. Έστρωσες την κουβέρτα στο κέντρο ακριβώς της μικρής
αίθουσας με την επιμέλεια μιας καλής νοικοκυράς, ισιώνοντας τις ζάρες. Προχωρήσαμε
βουβοί σαν να εκτελούσαμε ευσυνείδητα μιαν επιβεβλημένη διαδικασία. Από τη
χαραμάδα της μπαλκονόπορτας και τα μισάνοιχτα παντζούρια, μια φωτεινή επιγραφή
που αναβόσβηνε έσπαζε το απόλυτο σκοτάδι. Λίγα μέτρα δεξιά από το κεφάλι μου,
φάνταζε ένας τεράστιος πίνακας με ακαθόριστη σύνθεση και στο ταβάνι σειρά οι
σιωπηλοί προβολείς. Τη στιγμή εκείνη διαπίστωσα με έντονη δυσαρέσκεια ότι δεν είχαμε
μαξιλάρι.

Τη χαριστική βολή για μένα την έδωσαν τα στήθη σου που έπεφταν κάπως χαλαρά προς
τα πλάγια καθώς ήσουν ξαπλωμένη ανάσκελα. Ξαπλωμένη ανάσκελα, να δυο λέξεις
ερεθιστικές κάτω από διαφορετικές συνθήκες ή με τις ίδιες συνθήκες αλλά διαφορετικό
αρσενικό. Κι όμως, ντυμένη με το πολύχρωμο φουστάνι ως τα γόνατα, με τα τακούνια
και το κοντά μαλλιά, με το άρωμα και τον αέρα του δυναμισμού, σε είχα βρει πολύ
ελκυστική.

Οι ειδικοί λένε πως το υπ' αριθμόν ένα σεξουαλικό όργανο είναι το μυαλό του ανθρώπου.
Το υπόλοιπο σύστημα υπακούει στις εντολές του, συνειδητά και συχνότερα
υποσυνείδητα. Κι εμένα το μυαλό μου σαν δέκτης ήταν γεμάτο παρεμβολές και παράσιτα
και σαν πομπός καθόλου συντονισμένο στις ερωτικές συχνότητες. Μάλλον έμοιαζε με
πρόχειρη αποθήκη ή σοφίτα όπου είναι πεταμένα φύρδην μίγδην διάφορα ετερόκλητα
αντικείμενα και οπωσδήποτε μια καρέκλα με τρία πόδια και μια ξεφουσκωμένη μπάλα.
Θα πρέπει όμως να παραδεχτώ πως οι ρόγες σου, με δυο μελανές πινελιές, ξεκαθάρισαν
τουλάχιστον τις αράχνες.

Παρ' όλα αυτά, διαπίστωσα με κατάπληξη και ανακούφιση πως η στύση ήταν κανονική.
Τα αγγεία είχαν γεμίσει αίμα, ο επιβήτορας, αν και σκιά του παλιού του εαυτού, ήταν σε
θέση μάχης. Έγειρα πάνω σου κι ένιωσα το σκληρό πάτωμα κάτω από τη διπλή στρώση
της κουβέρτας. Τα λιγοστά μας χάδια ήταν δειλά ή τυπικά, λες και περιμέναμε ο ένας τον
άλλο ή τηρούσαμε σαφείς και αυστηρές οδηγίες. Ακολούθησε η πλήρης οικειότητα με τη
γυμνή και ευαίσθητη σάρκα μου μέσα στη γυμνή κι ευαίσθητη δική σου σάρκα. Αν και
τα γόνατά μου πονούσαν στο σανίδι και δεν μπορούσα με τίποτα να βγάλω από το
μυαλό μου κάτι δουλειές που είχα την άλλη μέρα στο γραφείο, οι ρυθμικές κινήσεις ήταν
οι προβλεπόμενες και η εκσπερμάτωση δεν άργησε δυστυχώς καθόλου.

Δεν κατάλαβα σχεδόν τίποτα ούτε ασφαλώς κι εσύ. Ούτε καν η σκέψη του τί έγινε και
πού έγινε με είχε ερεθίσει. Ίσως αυτό να έδωσε σε σένα κάποια ικανοποίηση, ηθική θα
την έλεγα. Να ξέρεις ότι στο σημείο που ακουμπάνε τα πόδια τους τόσοι διανοούμενοι
και κυρίες του καλού κόσμου, με όλη την επίφαση της αστικής κουλτούρας, εσύ έκανες
έρωτα. Έστω έναν τέτοιο έρωτα, μηχανικό κι ανήδονο, ή ακριβώς ένα τέτοιο έρωτα που
ταιριάζει στην υπόστασή τους. Έναν έρωτα παρωδία που αναιρεί την ίδια την ουσία του
όπως και η ζωή τους. Μια γυμναστική, πρωινή, μεσημεριανή ή βραδινή, που κάποιος ή
κάτι την επιβάλλει άμεσα ή έμμεσα κι ελάχιστοι έχουν την ανθρώπινη ποιότητα που
χρειάζεται για να την αρνηθούν.

Απεμπλακήκαμε και πήραμε πάλι την προηγούμενη θέση, ο ένας πλάι στον άλλο.
Καπνίσαμε το καθιερωμένο τσιγάρο σε απόσταση γυμνού κορμιού τριών εκατοστών ή
τριών χιλιομέτρων. Σκουπιστήκαμε με χαρτί που έφερες εσύ από το καμπινέ,
αποστρέφοντας ευγενικά τα μάτια ο ένας από τον άλλο. Ψάξαμε με αγωνία κάτι να
πούμε. Βρήκαμε τα ρούχα μας, όχι πεταμένα δω κι εκεί αλλά τακτοποιημένα δίπλα μας σε
μικρούς σωρούς. Ντυθήκαμε στο μισοσκόταδο σαν να μην είχαμε ποτέ γδυθεί. Με
μεγάλο δισταγμό, ανάψαμε το πλαϊνό φως και ρίξαμε μια ματιά τριγύρω για τυχόν
προδοτικά ίχνη. Χωρίσαμε, δύο συνωμότες που το μυστικό τους δεν ενδιαφέρει κανένα.